Critical Literacy

Zoals rond curriculum inhouden macht een bepalende factor is of kan zijn, zo is dat ook het geval voor romans en andere literaire werken. In haar TED talk The Danger of the single Story verhaalt Chimamanda Ngozi Adichie (2009) beeldend en overtuigend van het gevaar van eenzijdige verhalen.

Behalve dat verhalen de kracht hebben om nieuwe werelden te openen voor de lezer, wijst Adichie ook op het gevaar van eenzijdigheid dat dreigt zowel op (inter)persoonlijk niveau in bijvoorbeeld stereotyperende of ontbrekende representatie van gemarginaliseerde groepen in de literatuur, als op een meer structureel niveau in de macht die bepaalt welke verhalen verteld en uitgegeven worden, hoe ze verteld en uitgegeven worden, en wie ze vertelt. De benadering die expliciet oog heeft voor deze relatie tussen macht, taal en verhalen is bekend geworden onder de naam critical literacy; een benadering die (jonge) mensen wil stimuleren “to read both the word and the world in relation to power, identity, difference and access to knowledge, skills, tools and resources” (Janks, 2013, p. 227).

Hoewel in Nederland al geruime tijd belangstelling is voor cultureel diverse kinderboeken, bestaat er nog geen krachtige traditie waarbinnen lezers worden uitgedaagd aan de hand van kinder- en jeugdboeken macht, taal en identiteit te onderzoeken zoals dat gebeurt binnen critical literacy (Van den Bossche & Klomberg, 2020). Daarom wil het lectoraat Kansengelijkheid aan de hand van dit thema het kritisch bewustzijn van zowel opleiders, (aanstaand) leraren en leerlingen stimuleren aan de hand van zowel kinder- en jeugdliteratuur als literatuur voor volwassenen; en daarmee critical literacy vormgeven binnen het primair onderwijs in Noord-Holland en het opleidingsonderwijs aan Hogeschool IPABO. Hierbij wordt nadrukkelijk de samenwerking gezocht met huidige en ook toekomstige activiteiten rond leesbevordering.