Link naar de les op de website van Volgens Bartjens.

Vragen met als doel de hele les en de video’s in samenhang te doordenken:

Vooraf:

• Lees het lesplan. Waar ben je nieuwsgierig naar als je straks de video’s van deze les gaat bekijken?
• Welke voorkennis ten aanzien van tellen hebben de leerlingen nodig om te kunnen starten met deze activiteit?
• Beschrijf de opbouw van de les. Waarin verschilt deze opbouw van een reguliere les uit de methode?

Tijdens het bekijken van de video’s:

Video 1: Introductie van de telactiviteiten.

• De leerkracht vertelt het verhaal van de raadwedstrijd. Er komen veel spontane reacties uit de groep. Hoe denk je dat dit komt?
• Tijdens de introductie schatten de leerlingen het aantal paaseitjes in de vaas. Welke verschillende aanpakken gebruiken ze? Wat zegt dit over hun wiskundig begrip van het concept ‘schatten’?

Video 2: Dit groepje bestaat uit drie leerlingen van groep 4 en één leerling van groep 3. Hun eerste opdracht is het tellen van paperclips.

• Tijdens het groepswerk legt de leerkracht het werk even stil en bespreekt een aantal telaanpakken. Welk effect heeft deze tussentijdse bespreking op het verdere verloop van de les en de aanpak van de leerlingen?

Video 3: Deze leerlingen van groep 3 maken meestal groepjes van vijf, maar ook groepjes van twee, drie en tien.

Video 4: Dit zijn leerlingen van groep 4. Bij het tellen van elastiekjes weet Roos zeker dat ze er tien heeft.

• Observeer hoe de leerlingen tellen. Wat kun je zeggen over hun getalbegrip en telontwikkeling?
• Welk effect hebben de fysieke kenmerken van de materialen op de manier waarop de leerlingen tellen?
• Op welke manier ontwikkelt hun aanpak zich gedurende de verschillende telrondes?
• Hoe ondersteunt de leerkracht de leerlingen tijdens het tellen?

Video 5: Het gesprek aan het eind van de les.

• Welke wiskundige problemen komen in deze fase van de les aan bod?
• Hoe draagt deze fase bij aan het verdiepen van het gestructureerd tellen en het getalbegrip bij de leerlingen?
• In dit fragment zie je dat de echte instructie pas aan het einde van de les wordt gegeven. Waarom denk je dat de leerkracht hiervoor kiest? En hoe past dit bij het idee van ‘geleid heruitvinden’, waarbij leerlingen zelf het concept van de tientallige bundeling als basisidee van ons getalsysteem heruitvinden?

Als je deze les zelf wilt geven:

• Hoe heeft de leerkracht zich waarschijnlijk op de les voorbereid?
• Wat zou je daarvan willen overnemen en wat zou je anders doen?
• Wat zijn de leerdoelen voor jezelf?

Verdere theoretische verdieping:

Vaktaal:

Om de les goed te analyseren, is vaktaal essentieel. Leg in je eigen woorden uit hoe de onderstaande vaktaalwoorden in de les naar voren komen. Welke nieuwe inzichten heb je gekregen ten aanzien van deze woorden? De lijst is niet uitputtend; voeg zelf andere relevante begrippen toe die je kunt gebruiken om de les te analyseren.

• Akoestisch tellen
• Benoemde getallen
• Concreet
• Context
• Geleid heruitvinden
• Getalbegrip
• Getalsysteem
• Hoeveelheidsgetal
• Interactie
• Leeromgeving
• Objectgebonden tellen
• Open problemen
• Plaatswaarde
• Resultatief tellen
• Structuur
• Symboliseren
• Verkort tellen
• …

Literatuursuggesties:

In de video-opnamen heb je kunnen zien hoe je kinderen kunt uitdagen om zelf na te denken over 10 als een eenheid. Dat is belangrijk, omdat de tienstructuur de basis vormt van ons getalsysteem. Meer hierover lees je in hoofdstuk 2 van Kerninzichten, hoofdstuk 3 van Rekenen met hele getallen op de basisschool, en in het artikel van Uittenbogaard. De manier waarop de les is opgebouwd, sluit nauw aan bij het idee van ‘geleid heruitvinden’. Je kunt hier meer over lezen in het artikel van Van Galen en Markusse.

• Oonk, W., Keijzer, R., Lit, S., Barth, F., den Engelsen, M., Lek, A., & Van Waveren Hogervorst, C. (2023). Wiskunde in de praktijk. Kerninzichten (4e druk). Noordhoff Uitgevers.​
• Uittenbogaard, W. (2008). Op je tellen passen: Akoestisch tellen in de Nederlandse taal is niet eenvoudig. Volgens Bartjens, 27(4), 31-34.
• Van Galen, F., Markusse, A., & Veltman, A. (2021). Rekenen met hele getallen op de basisschool (3e druk). Noordhoff Uitgevers.
• Van Galen, F., & Markusse, A. (2018). Inzicht ontwikkelen. Volgens Bartjens, 37(5), 4–8.
• Van Galen, F., & Bos, M. (2022). Tellen als een rijk probleem. Volgens Bartjens, 41(4), 15-18.