Link naar de les op de website van Volgens Bartjens.

Vragen met als doel de hele les en de video’s in samenhang te doordenken:

Vooraf:

De leerlingen krijgen een nieuwbericht te lezen waarin staat dat er een tekort aan leraren is. In het artikel wordt genoemd dat er in een bepaalde streek 2086 kinderen op de basisscholen zitten, verdeeld over 48 groepen. De vraag aan de leerlingen is of die twee getallen bij elkaar passen. Kan het wel kloppen wat daar staat?

• Los dit probleem eerst zelf op verschillende manieren op.
• Welke aanpakken verwacht je van de leerlingen? Maak een voorspelling.
• Welke voorkennis hebben ze nodig om dit schatprobleem op te kunnen lossen?
• Lees het lesplan. Waar ben je nieuwsgierig naar als je straks de video’s van deze les gaat bekijken?
• In hoeverre zie je in deze les kansen om gecijferdheid bij leerlingen te stimuleren?

Tijdens het bekijken van de video’s:

Video 1: introductie van de opdracht door Julia Nijboer

• Wat weten de leerlingen al over schatten? Uit welke reacties van de leerlingen leid je dit af?
• Op tijdstip 1.53 geeft een leerling een eerste reactie op het probleem. Wat valt je hier op?

Video 2: introductie van de opdracht door Nienke Schrotenboer

• Nienke zegt: ‘Ik wil graag met jullie mee kunnen kijken in het hoofd.’ Waarom zou ze dat belangrijk vinden, denk je?

Video 3: de leerlingen uit de klas van Julia Nijboer werken in groepjes aan de opdracht

• In de video vertellen drie groepjes hoe ze het probleem hebben opgelost. Wat vertellen de reacties van de leerlingen je over hun rekenstrategieën en hun denkproces tijdens het schatten?
• Wat valt je op aan hoe de leerlingen omgaan met het schatten? Wat zegt dit over hun inzicht in het nut van schatten?
• Welke aanwijzingen zie je in de video dat leerlingen (niet) kritisch nadenken over hun schatting?
• Hoe ondersteunt de leerkracht de leerlingen? Welke feedback geeft ze?

Video 4: de leerlingen uit de klas van Nienke Schrotenboer werken in groepjes aan de opdracht

• Op welke manier is de leerkracht in deze video een rolmodel voor de leerlingen?
• Wat zie je op het gebied van ‘mathematiseren’: het vertalen van context naar som en weer terug?
• Hoe gaat de leerkracht om met fouten en misverstanden? Hoe verschilt haar aanpak met die van de leerkracht in video 3?

Video 5 en 6: bespreking door Julia Nijboer en Nienke Schrotenboer

• Hoe bespreken de leerkrachten de aanpakken en antwoorden van de leerlingen?
• Hoe zetten de leerkrachten de leerlingen aan tot reflectie over hun aanpak of werkwijze?
• Wat mis je nog in hun bespreking?

Als je deze les zelf wilt geven:

• Hoe hebben de leerkrachten zich waarschijnlijk op de les voorbereid?
• Wat zou je daarvan willen overnemen en wat zou je anders doen?
• Wat zijn de leerdoelen voor jezelf?

Verdere theoretische verdieping:

Vaktaal:

Om de les goed te analyseren, is vaktaal essentieel. Leg in je eigen woorden uit hoe de onderstaande vaktaalwoorden in de les naar voren komen. Welke nieuwe inzichten heb je gekregen ten aanzien van deze woorden? De lijst is niet uitputtend; voeg zelf andere relevante begrippen toe die je kunt gebruiken om de les te analyseren.

• Afronden
• Benoemde getallen
• Context
• Delen
• Flexibel rekenen
• Gecijferdheid
• Getalinzicht
• Getalrelaties
• Globaal rekenen
• Mathematiseren
• Nauwkeurigheid
• Nulregel
• Opvermenigvuldigen
• Referentiegetal
• Schatten
• Splitsen
• …

Literatuursuggesties:

In de video-opnamen heb je kunnen zien dat wiskundig redeneren een belangrijke rol speelt bij globaal, of schattend rekenen. Meer hierover lees je in hoofdstuk 4 van Kerninzichten en hoofdstuk 5 van Rekenen met hele getallen op de basisschool, evenals in het artikel van Janson. De opnamen laten ook zien hoe een nieuwsbericht aanleiding kan zijn tot schatten. Het artikel van Keijzer en Van Zanten gaat dieper in op dit zogenaamde ‘rekenen op de rand van de krant’.

• Janson, D. (2008). Een schatter kan niet zonder redeneren. Waarom schatten waardevol is. Volgens Bartjens, 27(2), 22-25.
• Keijzer, R., & van Zanten, M. (2010). Op de rand van de krant. Gecijferdheid onderhouden. Volgens Bartjens, 29(3), 13-15.
• Oonk, W., Keijzer, R., Lit, S., Barth, F., den Engelsen, M., Lek, A., & Van Waveren Hogervorst, C. (2023). Wiskunde in de praktijk. Kerninzichten (4e druk). Noordhoff Uitgevers.​
• Van Galen, F., Markusse, A., & Veltman, A. (2021). Rekenen met hele getallen op de basisschool (3e druk). Noordhoff Uitgevers.
• Van Galen, F., Nijboer, J., & Schrotenboer, N. (2023). Schatten of het klopt. Volgens Bartjens, 43(2), 28-29