Meivakantie: IPABO is gesloten van 26 april t/m 5 mei. Kijk voor meer informatie op de contactpagina.
Hogeschool IPABO > Comenius > Eerlijk delen
Eerlijk delen
In deze les onderzoeken leerlingen uit groep 1-2, naar aanleiding van een verhaal over Robin en zijn vrienden, hoe je een verzameling van dezelfde dingen eerlijk kunt verdelen tussen verschillende personen. Daarbij is het ook de vraag wat je doet met wat er overblijft na het uitdelen. De les is ontworpen in het kader van de Grote Rekendag 2025 die helemaal in het teken stond van eerlijk delen.
Link naar de les op de website van Volgens Bartjens.
Vragen met als doel de hele les en de video’s in samenhang te doordenken:
Vooraf:
- Bekijk de PowerPoint van het verhaal over eerlijk delen. Welke kansen voor wiskunde zie je?
- Lees het lesplan. Waar ben je nieuwsgierig naar als je straks de video’s van deze les gaat bekijken?
Tijdens het bekijken van de video’s:
Video 1: Het verhaal wordt verteld
- Hoe zorgt de leerkracht ervoor dat het verhaal over Robin en zijn vrienden betekenisvol wordt voor de leerlingen?
- Tijdens het verhaal komt het verdelen van de wortels aan bod. De leerkracht vraagt of Konijn dit eerlijk doet. Hoe reageren de leerlingen hierop? Welke oplossingen stellen zij voor? Wat zegt dit over hun wiskundig begrip van het concept ‘eerlijk delen’?
- De leerkracht benut niet alle wiskundige kansen die het verhaal biedt. Ze vraagt bijvoorbeeld niet waarom Konijn de wortels en paddenstoelen zwaar vindt, of waarom Muis een trap nodig heeft om de aardbei te plukken. Wat zouden haar overwegingen kunnen zijn geweest om sommige onderwerpen wel of niet te bespreken?
Video 2: De snoeptomaatjes worden verdeeld
- Tijdens het verdelen van de tomaatjes stelt de leerkracht veel vragen. Welke? Maak een overzicht en analyseer wat voor soort vragen het zijn.
- Wanneer er twee tomaatjes overblijven, vraagt de leerkracht hoe deze verdeeld kunnen worden. Met welke oplossingen komen de leerlingen?
- Op tijdstip 11.34 gebruikt het meisje met de witte trui en paardenstaart haar vingers. Wat valt je hierbij op? Wat zegt dit over haar getalbegrip?
- Waarom noteert de leerkracht aan het eind van de bespreking het aantal tomaatjes? Wat zou haar bedoeling daarmee kunnen zijn?
Video 3: Leerlingen bezig met de weegopdracht
- Observeer hoe de leerlingen de balans gebruiken. Wat zegt dit over hun begrip van het vergelijken van aantallen en gewicht?
- Hoe ondersteunt de leerkracht de leerlingen tijdens het wegen?
Video 4: Sara vertelt over het wegen
- Wat kom je te weten over Sara in deze video? Wat leer je over haar in deze video dat nieuw is ten opzichte van video 3?
- Wat laat Halsa zien over haar begrip van ‘eerlijk delen’?
- Hoe werkt de leerkracht tijdens de bespreking aan de woordenschat van de leerlingen?
Video 5: Er blijft eten over. Mag Olifant dat opeten?
- Welke wiskundige problemen komen in deze fase van de les aan bod?
- Welke oplossingen dragen de leerlingen aan?
- Hoe draagt deze fase bij aan het verdiepen van het wiskundig begrip van ‘eerlijk delen’ bij de leerlingen?
Als je deze les zelf wilt geven:
- Hoe heeft de leerkracht zich waarschijnlijk op de les voorbereid?
- Wat zou je daarvan willen overnemen en wat zou je anders doen?
- Wat zijn de leerdoelen voor jezelf?
Verdere theoretische verdieping:
Vaktaal:
Om de les goed te analyseren, is vaktaal essentieel. Leg in je eigen woorden uit hoe de onderstaande vaktaalwoorden in de les naar voren komen. Welke nieuwe inzichten heb je gekregen ten aanzien van deze woorden? De lijst is niet uitputtend; voeg zelf andere relevante begrippen toe die je kunt gebruiken om de les te analyseren.
- Benoemde getallen
- Concreet
- Context
- Contextgebonden handelen
- Delen
- Getalbegrip
- Hoeveelheidsgetal
- Interactie
- Leeromgeving
- Objectgebonden handelen
- Open problemen
- Representeren
- Resultatief tellen
- Symboliseren
- Verdelen
- Vingertellen
- …
Literatuursuggesties:
In de video-opnamen heb je gezien hoe je via een verhaal het getalbegrip kunt ontwikkelen en probleemoplossend denken en redeneren bij kleuters kunt stimuleren. Meer hierover lees je in hoofdstuk 1 van Kerninzichten en hoofdstuk 2 van Rekenen met hele getallen op de basisschool. Het artikel van Bakker en Mulder-Bunk benoemt zeven concrete kenmerken van de rol van de leerkracht voor de begeleiding van dit proces. De Draad van Ariadne laat je zien hoe je het verhaal kunt verrijken zodat het ook uitdagend is voor groep 3 en 4.
- Bakker, M., & Mulder-Bunk, M. (2025). Heeft een auto altijd vier wielen? Verwondering en nieuwsgierigheid als motor voor de wiskundige denkontwikkeling van jonge kinderen. Volgens Bartjens, 44(4), 26–28.
- Oonk, W., Keijzer, R., Lit, S., Barth, F., den Engelsen, M., Lek, A., & Van Waveren Hogervorst, C. (2023). Wiskunde in de praktijk. Kerninzichten (4e druk). Noordhoff Uitgevers.
- Van Galen, F., Markusse, A., & Veltman, A. (2021). Rekenen met hele getallen op de basisschool (3e druk). Noordhoff Uitgevers.
- Van Galen, F., & Van Os, F. (2025). Eerlijk delen. Volgens Bartjens, 44(3), 8-9.
- Van Gool, A., Harten, C., Markusse, A., van Vliet, P., Notten, C., Schalkwijk-Flapper, P., Leszijnski, T., & van Gils, I. (2025). De draad van Ariadne. Volgens Bartjens, 44(3), 18-19.
Website:
Op de onderstaande website kun je alle materialen vinden die zijn ontwikkeld voor de Grote Rekendag 2025, evenals links naar andere edities.